22 December 2021, 13:02
Inmiddels hoor je het woord omikron overal; zo heet de nieuwe variant van het coronavirus immers. Maar tot voor kort hadden nog maar weinig Nederlanders van het woord gehoord. Maar hoe spreek je omikron nou goed uit? En schrijf je het nou met een k of een c?
Veel mensen spreken het woord uit met een lange o-klank ("ooooomiekron") maar je hoort ook regelmatig omikron met een korte o voorbijkomen ("ommiekron", zoals demissionair premier Mark Rutte zaterdag zei in de persconferentie). Wat is nou juist?
Omikron is de vijftiende letter uit het Griekse alfabet en staat voor de kleine o, met een kort gerekte klank. In het oud-Grieks werd er onderscheid gemaakt tussen lange en korte klinkers. Daarbij duurde de lange versie twee keer zo lang als de korte klinker. Er was destijds dus ook een aparte, verlengde omikron, die een 'oo' opleverde.
In het moderne Grieks is dat onderscheid verloren gegaan. Inmiddels is de uitspraak van omikron met een lange 'oo'.
Ook de klemtoon van het woord is verschoven. "Het zou zo zijn dat de Grieken zelf vroeger omiKRON zeiden", zegt Ton den Boon, hoofdredacteur van de Dikke Van Dale. "Wij leggen in het Nederlands het accent op de eerste lettergreep."
Kortom: een lange o en de klemtoon op de eerste lettergreep.
Omikron of omicron?
En dan is er nog de spelling. Bij bijvoorbeeld De Telegraaf wordt vaak omicron geschreven, terwijl we bij NU.nl steevast kiezen voor omikron, met een k.
"We zien dat sommige Nederlandse kranten omikron met een c spellen. Maar dat is eigenlijk de gelatiniseerde spelling van de omikron met een k", zegt Den Boon. Engelstaligen schrijven omikron met een c. In het Nederlands wordt dat soms overgenomen, terwijl de letter c helemaal niet voorkomt in het Griekse alfabet.
Als we in Nederland dus omicron schrijven, maken we er als het ware een leenwoord uit het Engels van. En dat hoeft niet, want we hebben gewoon onze eigen versie. En dat woord is zelfs al jaren te vinden in de Dikke Van Dale - maar dan nog wel met die andere betekenis.
Reactie van een lezeres:
Eva_RVH
Als classica kan ik het niet laten te reageren. Omikron is in het oud-grieks niet 1 woord maar 2. De o mikron (kleine o) staat tegenover de o mega (grote o). Bij o mikron is er daarmee sprake van 2 accenten: op o en op -on. Dit was in het oud-grieks geen klemtoon (stress-accent) maar een melodisch accent, zoals het Limburgs en Noors/Zweeds nu nog hanteren. De uitspraak van de o valt ergens tussen de woorden top en taupe. De uitspraak zoals we die nu gebruiken voor oud-Grieks is gebaseerd op het systeem voor Latijn. Hierbij valt een klemtoon (stress-accent) op de 2e lettergreep van achteren. Bovendien maken we er 1 woord van en zeggen “ómikron”. Alleen een goede latinist/graecus houdt soms rekening met het feit dat het 2 woorden zijn. Daarom zeggen sommige mensen (met bijv een gymnasium achtergrond) “omíkron”. Wat betreft de discussie over uitspraak regels is het belangrijk te beseffen dat deze veranderen. Want wie zegt nog catálogus en niet catalógus?
Bron: nu.nl
Veel mensen spreken het woord uit met een lange o-klank ("ooooomiekron") maar je hoort ook regelmatig omikron met een korte o voorbijkomen ("ommiekron", zoals demissionair premier Mark Rutte zaterdag zei in de persconferentie). Wat is nou juist?
Omikron is de vijftiende letter uit het Griekse alfabet en staat voor de kleine o, met een kort gerekte klank. In het oud-Grieks werd er onderscheid gemaakt tussen lange en korte klinkers. Daarbij duurde de lange versie twee keer zo lang als de korte klinker. Er was destijds dus ook een aparte, verlengde omikron, die een 'oo' opleverde.
In het moderne Grieks is dat onderscheid verloren gegaan. Inmiddels is de uitspraak van omikron met een lange 'oo'.
Ook de klemtoon van het woord is verschoven. "Het zou zo zijn dat de Grieken zelf vroeger omiKRON zeiden", zegt Ton den Boon, hoofdredacteur van de Dikke Van Dale. "Wij leggen in het Nederlands het accent op de eerste lettergreep."
Kortom: een lange o en de klemtoon op de eerste lettergreep.
Omikron of omicron?
En dan is er nog de spelling. Bij bijvoorbeeld De Telegraaf wordt vaak omicron geschreven, terwijl we bij NU.nl steevast kiezen voor omikron, met een k.
"We zien dat sommige Nederlandse kranten omikron met een c spellen. Maar dat is eigenlijk de gelatiniseerde spelling van de omikron met een k", zegt Den Boon. Engelstaligen schrijven omikron met een c. In het Nederlands wordt dat soms overgenomen, terwijl de letter c helemaal niet voorkomt in het Griekse alfabet.
Als we in Nederland dus omicron schrijven, maken we er als het ware een leenwoord uit het Engels van. En dat hoeft niet, want we hebben gewoon onze eigen versie. En dat woord is zelfs al jaren te vinden in de Dikke Van Dale - maar dan nog wel met die andere betekenis.
Reactie van een lezeres:
Eva_RVH
Als classica kan ik het niet laten te reageren. Omikron is in het oud-grieks niet 1 woord maar 2. De o mikron (kleine o) staat tegenover de o mega (grote o). Bij o mikron is er daarmee sprake van 2 accenten: op o en op -on. Dit was in het oud-grieks geen klemtoon (stress-accent) maar een melodisch accent, zoals het Limburgs en Noors/Zweeds nu nog hanteren. De uitspraak van de o valt ergens tussen de woorden top en taupe. De uitspraak zoals we die nu gebruiken voor oud-Grieks is gebaseerd op het systeem voor Latijn. Hierbij valt een klemtoon (stress-accent) op de 2e lettergreep van achteren. Bovendien maken we er 1 woord van en zeggen “ómikron”. Alleen een goede latinist/graecus houdt soms rekening met het feit dat het 2 woorden zijn. Daarom zeggen sommige mensen (met bijv een gymnasium achtergrond) “omíkron”. Wat betreft de discussie over uitspraak regels is het belangrijk te beseffen dat deze veranderen. Want wie zegt nog catálogus en niet catalógus?
Bron: nu.nl